تکیه ایتالیایی‌ها بر مبل مجلل ایرانی
صنعت مبلمان می‌تواند یکی از صنایع بزرگ ایران برای افزایش صادرات غیرنفتی کشور باشد اما در سال‌های اخیرنه تنها نتوانسته‌ایم از این هنر- صنعت برای ایجاد مزیت صادراتی و ارزش‌افزوده بهره کافی را ببریم بلکه عملکردها در حوزه تولید و بازاریابی صنعت مبلمان تا حدی ضعیف بوده که منجر به واردات بیش از حد مبلمان به کشور شده است.
حجم واردات مبل در ایران در سال‌های اخیر به حدی بوده که در سال ۹۱ واردات این کالا به کشور به دلیل مشکلات ارزی ممنوع شد اما با رفع این ممنوعیت در امسال به یکباره شاهد رشد ۴ برابری واردات و کاهش ۵۰درصدی صادرات مبلمان ایران بوده‌ایم.
صادرات اندک مبلمان ایرانی
رامین سمیع‌زاده، دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون در گفت‌وگو با صمت درباره وضعیت صادرات مبلمان ایران می‌گوید: متاسفانه تراز تجاری ایران در عرصه صادرات مبلمان نسبت به سایر کشورها منفی است.
وی مهم‌ترین علت کاهش صادرات را نداشتن طراحی مناسب و ماشین‌آلات برای تولید و صادرات مبلمان باکیفیت دانسته و ادامه می‌دهد: یکی از عواملی که مبلمان ایران را برای حضور در بازارهای مختلف دنیا جذاب نمی‌کند این است که ما طراحی‌های متناسب با نیاز روز مصرف‌کنندگان جهانی نداریم. سمیع‌زاده علت اصلی ضعف ایران در طراحی صنعت مبلمان و دکوراسیون را قهر تولید مبلمان با دانشگاه‌ها دانسته و می‌افزاید: پیش از این بین بخش تولید مبلمان با دانشگاه‌ها هیچ ارتباطی وجود نداشت اما با ایجاد دانشگاهی با هدف تربیت طراح برای صنعت مبلمان و دکوراسیون خوشبختانه شاهد رفع کدورت‌ها بین بخش تولید و دانشگاه هستیم و به‌طور قطع این امر می‌تواند به ما در بهبود کیفیت تولید و افزایش صادرات مبلمان و دکوراسیون کمک معناداری کند.
ضرورت اصلاح نظام تعرفه‌ای
دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون معتقد است؛ تعیین تعرفه‌های متعدد یکی از مهم‌ترین عواملی است که منجر به تضعیف این صنعت و کاهش صادرات مبلمان و تجهیزات دکوراسیون ایران شده است. به گفته وی برای بهبود وضعیت تولید و صادرات مبلمان و دکوراسیون لازم است تا نظام تعرفه‌ای ما اصلاح شود. به گفته سمیع‌زاده؛ درحال‌حاضر برای بخش‌های مختلف صنعت مبلمان شاهد تعیین تعرفه‌های مختلف و گوناگون هستیم که این امر به ضرر تولیدکنندگان و حتی صادرکنندگان این هنر- صنعت است.
دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون با اشاره به فعالیت تشکل‌های متعدد در صنعت مبلمان ایران می‌گوید: فعالیت تشکل‌های مختلف در این صنعت موجب شده تا تقاضاهای فعالان این صنعت نیز متناقض باشد و هیچ یک از تشکل‌ها منافع مجموع فعالان این هنر- صنعت را لحاظ نکنند بنابراین مسئولان نیز در قبال خواسته‌های واقعی و به حق تولیدکنندگان واکنش مناسب و منطقی از خود نشان نداده و نسبت به رفع مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان اقدام نمی‌کنند.
وی با اشاره به ظرفیت صنعت مبلمان کشور اذعان کرد: اختلافی که بین تشکل‌های این بخش وجود دارد منجر به کاهش تولید و صادرات مبلمان کشور شده که این امر در نهایت به زیان اقتصاد ایران بوده و زمینه کاهش صادرات غیرنفتی کشور را مهیا می‌کند.
ایران واردکننده محصولات صادراتی شد
دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون درباره وضعیت صادرات مبلمان کشور می‌گوید: درحال‌حاضر میزان صادرات مبلمان ایران حدود ۳۰میلیون دلار است و باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که ارزش صادرات مبلمان ایران تا این لحظه هیچ‌گاه از ۳۰میلیون دلار فراتر نرفته است. سمیع‌زاده با بیان این مطلب که در صادرات مبلمان ایران یک نکته تاسف بار وجود دارد، می‌افزاید: بخش عمده‌ای از صادرات مبلمان ایران به صادرات مواد اولیه باز می‌شود و این در حالی است که ایران خود یکی از واردکنندگان عمده مواد اولیه برای صنعت مبلمان و دکوراسیون است.
به گفته این فعال اقتصادی، اگر واردات مواد اولیه به ایران با قیمتی پایین‌تر از نرخ صادرات این مواد انجام می‌شد به‌طور قطع به نفع ایران بود اما متاسفانه صادرات مواد اولیه صنعت مبل‌سازی ایران در شرایطی انجام می‌شود که ما ناچار به واردات همان مواد با قیمتی به مراتب بالاتر از نرخی که صادرات آن را انجام داده‌ایم، بشویم که این امر به زیان کشور و اقتصاد است.
مبل استیل ایرانی در ایتالیا
سمیع‌زاده درباره وضعیت بازارهای هدف صادرات مبلمان و دکوراسیون ایرانی می‌گوید: درحال‌حاضر کشورهای حوزه خلیج‌فارس، عراق و افغانستان مهم‌ترین بازارهای هدف ما برای صادرات مبلمان هستند که البته بازار عراق را به دلیل مشکلاتی که گروه تروریستی داعش به وجود آورد تا حد زیادی از دست داده‌ایم.
دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون درباره همکاری‌های ایران و ایتالیا برای تولید و صادرات مبلمان ایرانی می‌افزاید: ایران توان همکاری با این کشور را ندارد. سمیع‌زاده ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر ایران صادرات ناچیزی از مبلمان به ایتالیا را دارد که با توجه به هزینه‌های تمام شده، این صادرات برای ما چندان مقرون به صرفه نیست. به گفته دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون، صادرات مبلمان ایران به ایتالیا تنها محدود به مبل‌های استیل و سلطنتی است که در ساخت این مبل‌ها نیازی به استفاده از فناوری و ماشین‌آلات جدید نیست و تولید این نوع از مبل‌ها به هنر ایرانی نیازمندتر است تا فناوری روز.
مبل چین و ترک در خانه‌های ایران
وی همچنین درباره واردات مبلمان به ایران می‌گوید: بیشترین واردات مبلمان به ایران از کشورهای چین، ترکیه، هند و مالزی است که عمده‌ترین واردات مبلمان ما مربوط به مبلمان اداری و راحتی است که برای تولید آنها نیاز به استفاده از ماشین‌آلات جدید است که متاسفانه ما چنین ماشین‌آلاتی را در کشور نداریم.
دبیر انجمن صنفی مبلمان و دکوراسیون گفت: آسیا ۳۰درصد از سهم بازار صادرات مبلمان و صنایع دکوراسیون را در اختیار دارد. عراق، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و قزاقستان عمده بازار صادرات مبلمان و دکوراسیون ایران هستند. به گفته رامین سمیع‌زاده صنعت مبلمان و دکوراسیون بعد از صنعت نفت و خودرو می‌تواند زمینه حرکت صادراتی مولد را فراهم کند اما یکی از مشکلات این صنعت، نبود آموزش مستمر و به روز برای نوسازی نیروی‌انسانی شاغل است که باید مورد توجه برنامه‌ریزان صنعتی کشور قرار گیرد. وی با بیان اینکه امروز رونق و توسعه کسب وکار و به تبع آن افزایش اشتغالزایی مهم‌ترین خواسته دولت‌هاست، گفت: بر این اساس در هنر- صنعت مبلمان نیز هدف اصلی آن است که با استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته و آخرین فناوری‌های روز دنیا و نیز ارتقای جایگاه علمی و دانشگاهی گام‌های مهمی به‌منظور توسعه کسب‌وکارهای این هنر- صنعت برداشته شود، گامی که اگر به درستی برداشته شود، نه‌تنها در توسعه صنعتی و شکوفایی اقتصاد اثرگذار خواهد بود بلکه باعث می‌شود جایگاه خوبی را در بازارهای جهانی
کسب کنیم.
هدفگذاری صادرات ۴۰ میلیون دلاری
درحالی که دبیر انجمن مبلمان و دکوراسیون همکاری ایتالیا و ایران را برای تولید و صادرات مبلمان مقرون به صرفه ندانسته و خواستار توقف این همکاری است، اما حسن احمدیان، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان، از همکاری مشترک ایران و ایتالیا در این صنعت خبر داده و می‌گوید: دستیابی صادرات مبلمان به ۴۰میلیون دلار در سال گذشته، نشانگر توانمندی ارزآوری این صنعت است.
وی می‌افزاید: صنعت مبلمان ایران در بخش زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های فنی و فناوریک تولید، به توان مناسبی برای حضور در بازارهای خارجی دست یافته است اما این ظرفیت بدون توانمندی در اجرای برنامه‌های بازاریابی برای صادرات محصولات صنعت مبلمان کشور منجر به نتیجه قابل قبولی نخواهد شد.
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران ادامه می‌دهد: صادرات حدود ۴۰میلیون دلاری مبلمان از کشور در سال ۹۲ نشانگر این واقعیت است که صنعت مبلمان ایران حرف‌های زیادی برای بازارهای خارجی دارد؛ اما این صنعت برای محقق نمودن اهداف خود در حوزه صادرات به حمایت دولت از طریق اصلاح سیاستگذاری‌ها و اتخاذ تصمیمات عملیاتی و هدفمند نیاز مبرم دارد.
وی تصریح می‌کند: اشتیاق تولیدکنندگان مبلمان ایتالیا برای همکاری با تولیدکنندگان مبلمان ایران برای تولید مشترک محصول و عملیاتی شدن نمونه‌هایی از آن در ماه‌های آتی واقعیت غیرقابل انکاری است که از ظرفیت‌های صنعت مبلمان کشور به‌شمار می‌رود.
به گفته احمدیان، متاسفانه در بدنه دولت توجه، باور و انسجام لازم برای حمایت برنامه‌ریزی شده و هدفمند از صنایع سبک کشور که صنعت مبلمان از حیث ایجاد ارزش‌افزوده، اشتغال و گردش مالی سرآمد آنهاست، مشاهده نمی‌شود. وی اظهار کرد: از آنجا که صنعت مبلمان به‌عنوان سرآمد صنایع سبک دنیا به‌طور عمده از واحدهای تولیدی کوچک و متوسط با بنیه مالی پایین تشکیل شده، حمایت دولت از آن برای حضور پایدار در بازارهای جهانی، در گرو حمایت از تشکل‌های وابسته به این صنعت است.
بازار صادراتی عراق، افغانستان و ترکیه
مظفر علیخانی، عضو انجمن مبلمان و دکوراسیون نیز با اشاره به اهمیت صادرات مبلمان می‌گوید: کشورهای همسایه و پیرامونی از جمله عراق، افغانستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان واردکنندگان مبلمان ایران هستند. وی می‌افزاید: صنعت مبلمان ایران می‌تواند سهم قابل ملاحظه‌ای از صادرات مبلمان جهانی را در اختیار بگیرد و باید تا ۵ سال آینده به یک میلیارد دلار برسد. بیشتر تجارت مبلمان در دست آلمان، امریکا، چین، هلند و کاناداست و سهم تجارت مبلمان این کشورها در بازارهای جهانی به بیش از ۱۴۸میلیارد دلار می‌رسد.
علیخانی با بیان این مطلب که حدود ۱۰۰هزار واحد تولیدی کوچک و بزرگ مبلمان در کشور وجود دارد؛ تصریح می‌کند: ما برای تصاحب بازارهای جهانی مبلمان باید به سلیقه و ذائقه خریداران جهانی توجه کنیم. ایجاد شرکت‌های مدیریت صادرات در این زمینه موثر است.
این فعال اقتصادی با تاکید بر اهمیت افزایش تولید و صادرات مبلمان ایرانی متذکر می‌شود: درحال‌حاضر سهم صنعت مبلمان کشور در اشتغال بین ۸ تا ۱۰درصد است که باید تلاش کنیم علاوه بر حفظ این میزان از سهم صنعت مبلمان در اشتغالزایی میزان آن را نیز افزایش دهیم.
بزرگان تجارت مبلمان جهان
تجارت مبلمان همانند بسیاری از محصولات دیگر به رونق بسیاری دست یافته است که می‌توان آن را مرهون گسترش فرهنگ شهرنشینی، تمایل به مصرف و تنوع‌طلبی مردم جهان دانست. براساس آمار سال ۲۰۱۳م، نزدیک به ۴۵۰میلیارد دلار از حجم مبادلات تجاری جهان را تجارت مبلمان به خود اختصاص داده است.
کشورهایی همچون ایتالیا، چین، مکزیک و امریکا جزو بزرگان این صنعت در دنیا به‌شمار می‌روند. چین، آلمان و ایتالیا ۳کشور بزرگ در عرصه مبلمان و دکوراسیون به‌شمار می‌روند که البته هلند، مکزیک و امریکا سال‌های طولانی به‌عنوان کشورهای نخست تجارت مبلمان مطرح بوده‌اند. هر چند بازار صنعت مبلمان در جهان با نوسان‌هایی روبه‌رو بوده اما این تجارت همواره حرکتی رو به جلو داشته است به نحوی که میزان تجارت مبلمان در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲م، از حجم ۴۲میلیارد دلار به ۱۴۶میلیارد دلار رسید که دلیل این امر را می‌توان در گسترش تقاضا در بازار و تولید این محصول از سوی کشورهای در حال توسعه دانست. در این بین ایران اگرچه یکی از کشورهایی است که سابقه چندین ساله در حوزه تولید مبلمان در جهان دارد، اما با توجه به رشد سریع کشورهای درحال توسعه در زمینه تولید محصولات مبلمان و صادرات آن به جهان، نتوانسته است جایگاه گذشته خود را حفظ کند.
بسیاری از کشورهایی که واردکننده مبلمان ایران بودند امروزه به صادرکنندگان مبل تبدیل شده‌اند. در فاصله سال‌های ۸۱ تا ۹۱، حرکت صادرات این محصول رو به رشد شد به‌طوری که از ۳۰میلیون دلار صادرات به ۱۶۲میلیون دلار رسید. اما بسیاری از کارشناسان همچنان بر این عقیده‌اند که با وجود سابقه چندهزار ساله ایران در صنعت مبلمان و دکوراسیون، کشورمان نقش چندانی در عرصه تجارت آن ندارد و سهم خوبی به‌دست نیاورده است.